Toruń – perła gotyku

Miasto rozdarte przez Wisłę między Kujawy i Pomorze. Od pradziejów Toruń był miastem handlowym na bursztynowym szlaku, później stanowił ważne ogniwo Hanzy. Mimo, że do morza jest ponad 150km – gotycki Toruń był wielkim portem morskim o dużym znaczeniu. Tutaj łączyły się lądowe szlaki handlowe ze wschodu na zachód i z południa na północ. Myśląc o Toruniu, każdemu przychodzą na myśl toruńskie pierniki. Ich produkcja nie byłaby możliwa, gdyby nie handel – z dalekich krajów przywożono potrzebne przyprawy: imbir, goździki, cynamon i inne.

Toruń, który wszyscy znają z gotyckich budowli jest złączeniem trzech, żyjących dawniej własnym życiem, organizmów miejskich – Starego Torunia lokowanego w 1236r., Nowego Torunia przylegającego od północno – wschodniej strony do starego miasta, lokowanego w 1264r. oraz zamku krzyżackiego, który dziś jest malowniczymi ceglanymi ruinami. Całość zajmująca ponad 40ha otoczona była fortyfikacjami i fosą. Ten trójelementowy średniowieczny zespół urbanistyczny dziś nazywamy ogólnie toruńską starówką.

To unikalny na skalę świata przykład średniowiecznego miasta handlowego. Prawie w całości zachowane, jest jednym z najważniejszych miejsc na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego, stąd określane mianem „perły gotyku”. Także organizacja UNESCO doceniła toruńskie zabytki – zespół średniowiecznej zabudowy miasta został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa.

Starówka toruńska ma dwa serca – rynki starego i nowego miasta. Na rynku staromiejskim stoi pomnik Mikołaja Kopernika, najwybitniejszego człowieka wywodzącego się z Torunia oraz fontanna flisaka związana z lokalną legendą. Centralnie na rynku usytuowany jest miejski ratusz, który od XIII wieku pełnił funkcje administracyjne, sądownicze, a także handlowe. Za 15zł można obejrzeć znajdujące się w nim obecnie wystawy Muzeum Okręgowego w Toruniu i wejść na 40-metrową wieżę ratuszową, aby spojrzeć na miasto z góry.

Przy rynku znajdują się godne zobaczenia kamienice – szczególnie cenna jest barokowa kamienica pod Gwiazdą (zwiedzanie 7zł) i Dwór Artusa. Z północno-zachodniego narożnika rynku góruje nad starówką kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, w którym można zobaczyć gotyckie prezbiterium ze stellami oraz wczesnobarokowe manierystyczne organy i ambonę. W okolicach starego rynku warto także obaczyć spichlerze: gotycki z XIVw. i barokowy z XVIIw. oraz najważniejszy kościół starego Torunia – Katedrę śś Janów – Św. Jana Chrzciciela i Św. Jana Ewangelisty (XIII-XVw.). Nieopodal katedry stoi barokowy Pałac Dąmbskich i Czerwony Spichrz – dom Eskenów, w którym znajduje się muzeum. Innym oddziałem muzealnym jest wznoszący się przy ulicy Kopernika dom, w którym rzekomo urodził się ten znany astronom. Zwiedzając Dom Kopernika naprawdę warto zakupić za 18zł bilet łączony, aby obejrzeć makietę Torunia oraz zwiedzić ekspozycję „Świat toruńskiego piernika”.

Nad Wisłą w części staromiejskiej odnajdziemy XIII-wieczną basztę zwaną „krzywą wieżą” oraz trzy zachowane gotyckie bramy miejskie: Klasztorną, Żeglarską – prowadzącą do portu i Mostową – prowadzącą na most na Wiśle.

Przechodząc bulwarami ze starego do nowego miasta zobaczymy krzyżacki zamek, a właściwie to co z niego zostało. Na rynku nowomiejskim stoi kościół ewangelicki z XIXw., ale głównym kościołem nowomiejskim jest Kościół św. Jakuba – wspaniała gotycka budowla z bogactwem detali architektonicznych. Przy rynku stoją także:

• Gospoda pod Modrym Fartuchem istniejąca od II połowy XVw.;
• barokowy budynek Gospody Murarskiej;
• oraz Apteka pod Złotym Lwem – budynek średniowieczny z przebudową z XIXw.

Na obrzeżach starówki stoją budynki z okresu historyzmu i secesji: Teatr Miejski, Collegium Maius UMK, Kościół Św. Szczepana, „Okrąglak”, Gmach Towarzystwa Naukowego w Toruniu oraz Planetarium mieszczące się w XIX-wiecznym zbiorniku gazowym.

Ale Toruń to nie tylko zwiedzanie starówki. Dla wielbicieli batalistyki w mieście poprowadzono czarny szlak, który oprowadza po Twierdzy Toruń – zarówno po pierścieniu wewnętrznym (mury miejskie) , jak i zewnętrznym- forty austriackie. W 22-kilometrowym pierścieniu otaczającym miasto znajduje się 7 fortów głównych i 8 pośrednich. Niestety nie wszystkie obiekty dostępne są do zwiedzania. Najbardziej znanym, miejscem przygotowanym do przyjęcia turystów jest Fort IV – „Stefan Żółkiewski”. Znajduje się tutaj schronisko turystyczne i kawiarnia. Zwiedzanie kosztuje jedynie 5zł. Jest to najlepiej zachowany fort Twierdzy, bowiem nie brał udziału w bezpośrednich walkach.