Polska, dzięki swojemu zróżnicowanemu krajobrazowi, posiada szeroką gamę jezior, które różnią się między sobą zarówno powierzchnią, głębokością, jak i pochodzeniem. Jeziora te stanowią ważne środowisko ekologiczne, są miejscem wypoczynku dla ludzi oraz siedliskiem dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Na tej stronie przygotowaliśmy spis polskich jezior w alfabetycznej kolejności. Klikając w nazwę jeziora dowiesz się także informacji o stanie chemicznym i ekologicznym każdego jeziora.
Ile jezior jest w Polsce?
Liczba jezior w Polsce o powierzchni większej niż 1 hektar to imponujące 7081. Całkowita powierzchnia, jaką one zajmują, czyli jeziorność Polski, wynosi 2813,77 km², co stanowi zaledwie 0.9% obszaru całego kraju.
W Polsce jest około tysiąca jezior o powierzchni większej niż 50 hektarów. Skupione są głównie na północy, zwłaszcza na obszarach ukształtowanych przez ostatnie zlodowacenie, czyli na Pojezierzu Pomorskim, Pojezierzu Mazurskim i Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim. Najwięcej jezior znajduje się na Pojezierzu Pomorskim i Mazurskim. Wyjątkową jeziornością wyróżnia się Pojezierze Mazurskie – aż 4,1%, zwłaszcza w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich – 20%.
Oto baza danych największych jezior w Polsce alfabetycznie
1. Pochodzenie jezior – Większość polskich jezior ma pochodzenie polodowcowe, co oznacza, że powstały one w wyniku działalności lodowców. Lodowce, przesuwając się przez teren, modelowały powierzchnię ziemi, tworząc zagłębienia, które w późniejszym czasie wypełniły się wodą.
2. Typy jezior ze względu na pochodzenie:
Jeziora polodowcowe – najczęstszy typ jezior w Polsce, charakteryzujące się różnorodnością form i rozmiarów. Powstały w wyniku działalności lodowców podczas ostatniego zlodowacenia, a ich urok tkwi często w malowniczym krajobrazie i czystej wodzie. Na liście tych perełek znajdziesz m.in. jezioro Wigry, Hańcza, Śniardwy, czy też Mamry. Jeziora polodowocowe możemy podzielić natomiast na:
- Jeziora rynnowe: powstałe w wyniku erozyjnej działalności wód płynących pod lądolodem lub na jego przedpolu. Charakteryzują się podłużnym kształtem, stromymi brzegami i dużą głębokością. Przykłady to Hańcza, Ostrzyckie, Wigry, Raduńskie, Gopło, Jeziorak, Charzykowskie, Drawsko, Bełdany.
- Jeziora morenowe: powstałe w wyniku wypełnienia wodą obniżenia między pagórkami morenowymi lub wklęsłych obniżeń w morenie dennej. Charakteryzują się dużymi rozmiarami i niewielką głębokością. Przykłady to Śniardwy, Mamry, Niegocin, Bytyńskie, Stręgiel, Wielimie.
- Jeziora wytopiskowe: powstałe poprzez wypełnienie wodą zagłębienia po wytopieniu się brył martwego lodu. Charakteryzują się okrągłym kształtem i małą głębokością. Przykłady można znaleźć w Borach Tucholskich oraz na Pojezierzu Suwalskim.
- Jeziora cyrkowe (karowe): powstałe w wyniku erozyjnej działalności lodowca górskiego. Charakteryzują się owalnym kształtem, dużą głębokością, stromymi brzegami i otoczeniem stromymi ścianami skalnymi. Przykłady w Tatrach to Czarny Staw Gąsienicowy, Wielki Staw, Czarny Staw; a w Karkonoszach: Wielki Staw, Mały Staw.
Na obszarze Polski, oprócz malowniczych jezior polodowcowych, zanurzamy się w różnorodnym krajobrazie wodnym, gdzie spotykamy:
- Jeziora deltowe: Dawne zatoki morskie, odcięte deltami rzek lub zbiorniki w obrębie delty, powstałe w wyniku nierównomiernej akumulacji osadów. Przykładem jest Dąbie przy ujściu Odry i Druzno w delcie Wisły.
- Jeziora przybrzeżne: Powstałe w wyniku oddzielenia od morza zatok i zalewów przez mierzeję, wydmy i osady rzeczne. W tej kategorii znajdują się m.in. Wicko, Łebsko, Gardno, Jamno, Serbsko.
- Jeziora krasowe: Urokliwe zbiorniki wodne, wyrastające z wypłukiwania przez wodę skał wapiennych lub gipsowych, często ukryte pod powierzchnią ziemi. Często gościć je można na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, a przykłady to Krasne, Białe oraz okolice Buska Zdroju.
- Jeziora wydmowe: Wypełnione wodą śródwydmowe zagłębienia, głównie mis deflacyjnych. Czasami kapryśne, mogą okresowo wysychać. Przykłady to Orzełek, Moczydło w Puszczy Kampinoskiej, Noteckiej oraz na Roztoczu.
- Jeziora rzeczne (starorzecza): Perły w dolinach rzek, jak Czerniakowskie, Kamionkowskie w dolinie Wisły czy Bużysko w dolinie Bugu.
- Jeziora bagienne: Powstałe w wyniku utrudnionego odpływu wód gruntowych, ukazują swoją urodę na Polesiu Lubelskim.
- Jeziora osuwiskowe: Zaskakujące zbiorniki, które wyłoniły się wskutek przegrodzenia doliny rzecznej osuwiskiem. Przykładem są Jeziorka Duszatyńskie w Bieszczadach.
3. Typy jezior ze względu na warunki ekologiczne:
- Jeziora oligotroficzne – charakteryzują się niskim poziomem substancji organicznych, przez co woda w nich jest bardzo czysta.
- Jeziora mezotroficzne – są to jeziora o średniej żyzności, stanowiące pośredni typ między oligotroficznymi a eutroficznymi.
- Jeziora eutroficzne – zawierają dużą ilość substancji organicznych, co prowadzi do intensywnego rozwoju roślinności wodnej i sinic.
4. Jeziora ze względu na głębokość:
- Jeziora płytkie – charakteryzują się małą głębokością, co sprawia, że światło słoneczne dociera do całego ich dna.
- Jeziora głębokie – mają duże strefy głębinowe niedostępne dla światła słonecznego.