Tanie loty stały się rewolucją w podróżowaniu, umożliwiając milionom ludzi łatwy dostęp do różnych destynacji. Linie lotnicze, takie jak Ryanair, WizzAir i EasyJet, dostarczają usługi na poziomie, który pozwala im osiągać znaczne dochody, mimo oferowanych niskich cen biletów. W roku finansowym od marca 2023 do marca 2024, Ryanair osiągnął przychody na poziomie 13,44 miliarda euro, zyskując 1,92 miliarda euro netto.
Model działalności europejskich linii lotniczych budżetowych opiera się na trzech kluczowych aspektach efektywności:
- Minimalizacja doświadczeń użytkownika
- Ograniczenie kosztów operacyjnych
- Inteligentne budowanie sieci połączeń
Minimalizacja doświadczeń użytkownika
Podczas całej podróży pasażerowie tanich linii muszą przyzwyczaić się do uproszczonej obsługi. Ryanair, na przykład, promuje korzystanie z aplikacji mobilnej do odprawy, a wydawanie kart pokładowych online lub w domu jest standardem. Dodatkowo, odprawa osobista wiąże się z dodatkowymi opłatami, co pozwala linii ograniczyć liczbę pracowników w terminalu oraz zmniejszyć wydatki na papierowe bilety.
W przypadku bagażu, rynek oferuje dodatkowe opłaty. Większa ilość bagażu zwiększa wagę samolotu, co obniża efektywność paliwową. Dlatego dodatkowe opłaty za nadbagaż wspierają pokrycie kosztów paliwa. Pasażerowie, którzy wspierają zarobki linii, mogą zapłacić dodatkowo za pierwszeństwo w boardingu, by uniknąć opóźnień związanych z przechowywaniem bagażu w kabinie.
Podczas boardingu, w miejsce kosztownych mostków pasażerskich stosuje się schody, co przyspiesza proces wsiadania. Pasażerowie są dzieleni na dwie grupy, co ułatwia sprawne załadunki i rozładunki samolotu. Wnętrze samolotów tanich przewoźników cechuje ograniczony komfort: nie ma wystających foteli, a przestrzeń na nogi jest maksymalnie wykorzystana. Możliwości wyboru konkretnego miejsca również wiążą się z dodatkowymi kosztami.
Podczas lotu, na pokładzie zwykle serwuje się jedzenie tylko za opłatą. Wyposażenie w profesjonalną obsługę gastronomiczną nie jest standardem; linie lotnicze preferują serwowanie prostych i łatwych do przygotowania posiłków. Dodatkowo, podróżni mogą natknąć się na możliwość zakupu perfum, alkoholu, tytoniu lub losów loteryjnych.
Suma tych działań ma na celu:
- Maksymalne wypełnienie każdego lotu
- Minimalne koszty dla taniej linii lotniczej
- Stworzenie jak największej liczby okazji do dodatkowych przychodów
Ograniczenie kosztów operacyjnych
Kolejnym kluczowym obszarem, w którym tanie linie zyskują przewagę, są koszty operacyjne. Zamiast korzystać z różnych modeli samolotów, linie budżetowe, takie jak Ryanair, preferują ograniczenie floty do kilku wariantów, na przykład różnych typów Boeinga 737. To podejście umożliwia przeszkolenie pilotów i załogi na mniejszą liczbę typów samolotów, co zmniejsza koszty napraw i zamówień części samolotowych dzięki możliwości zakupu hurtowego.
W kwestii zatrudnienia, tanie linie często rekrutują mniej doświadczoną kadrę, co pozwala im na znaczne obniżenie kosztów pracy. Pracownicy pełnią różnorodne obowiązki, od odprawy po obsługę pasażerów, w przeciwieństwie do pełnoetatowych linii, które specjalizują się w wyspecjalizowanych rolach. Ponadto, w większości linii budżetowych nie pozwala się na organizowanie związków zawodowych wśród załogi kabinowej i pilotów, co minimalizuje ryzyko sporów pracowniczych, a co za tym idzie – koszty operacyjne. W przypadku Ryanair, wydatki na personel często nie przekraczają 10% całości kosztów.
Inteligentne budowanie sieci połączeń
Tanie linie lotnicze osiągają sukces również dzięki przemyślanemu budowaniu sieci połączeń oraz rozkładów lotów. Fundamentalnym elementem tego procesu jest szybkie tempo obsługi między lotami. Czas spędzony w oczekiwaniu na kolejny lot to czas, w którym linie lotnicze ponoszą wydatki, a nie generują dochodów. Ryanair dąży do utrzymania 25-minutowego czasu obrotu samolotów. Celem jest błyskawiczne wypuszczenie pasażerów z samolotu oraz załadunek nowej grupy, co maksymalizuje efektywność operacyjną każdego dnia.
Innym istotnym czynnikiem jest wybór lotnisk. Duże porty międzynarodowe, jak Londyn Heathrow czy Paryż Charles de Gaulle, stają się areną dla rywalizujących linii, które licytują na czas i dostęp do miejsc na pasie startowym. Tanie linie lotnicze, aby unikać tych konkurencyjnych zmagań, decydują się na mniejsze, bardziej peryferyjne lotniska, które zazwyczaj oferują niższe opłaty. Przykładem mogą być Londyn Luton lub Paryż Beauvais, które są bardziej korzystnymi opcjami.
W przypadku, gdy konieczne jest korzystanie z głównych lotnisk, tanie linie lotnicze często decydują się na loty w godzinach mniej popularnych – wczesnym rankiem lub późno w nocy. Dzięki tym mniej pożądanym oknom czasowym, zyskują na kosztach operacyjnych.
Najważniejszym jednak aspektem budowy sieci połączeń jest ich struktura. Pełnoetatowe linie lotnicze zazwyczaj korzystają z głównego lotniska w swojej sieci, a podróżując z jednego do drugiego miasta, pasażerowie muszą przechodzić przez ten węzeł. Takie transfery generują dodatkowe wydatki dla linii, co z kolei składa się na niższe marże zysku. Przewoźnicy budżetowi w przeciwieństwie do tego oferują bezpośrednie, punktowe połączenia, co minimalizuje opóźnienia i koszty związane z transferami.
Przez odpowiednie zarządzanie siecią połączeń, linie tanie nie tylko skutecznie ograniczają zależność od konkretnego lotniska, ale również pystorują ofertę, kreując nowe kierunki podróży. Okazjonalnie tanie loty dostarczają ludziom nowe destynacje wakacyjne, co można zaobserwować na przykładzie Chorwacji, która zyskała na popularności dzięki przystępnością w ramach tylu dostępnych opcji lotniczych.
Tanie linie lotnicze konsekwentnie dążą do minimalizacji kosztów, opóźnień, oraz nacisku konkurencji, co pozwala im na oferowanie wyjątkowo niskich cen biletów. Dzięki tej infrastrukturze i modelowi operacyjnemu, podróżowanie po Europie stało się łatwiejsze niż kiedykolwiek.
