Turkmenistan – fakty i ciekawostki – co to za kraj?

Adam Możdżeń
11 czytania

Turkmenistan to kraj o bogatej historii i unikalnej kulturze, który często pozostaje w cieniu bardziej popularnych destynacji turystycznych. Osoby planujące podróż do Turkmenistanu powinny być świadome jego rygorystycznych przepisów wizowych oraz wyjątkowej sytuacji politycznej, co czyni go jednym z najbardziej zamkniętych krajów świata.

Mimo że Turkmenistan nie jest popularnym celem wśród zachodnich turystów, kraj ten oferuje niezwykłe krajobrazy, od rozległych pustyń po górskie tereny. Wiele osób może zaskoczyć, jak żywe są tradycje i zwyczaje mieszkańców, co czyni tę destynację interesującą dla doświadczonych podróżników poszukujących autentycznych doświadczeń.

Absolutna autokracja prezydenta

image 3

Turkmenistan jest przykładem absolutnej autokracji, gdzie prezydent sprawuje pełnię władzy. Od 1991 roku kraj ten był rządzony przez Saparmurata Niyazova, który ogłosił się „Turkmenbaszą” w 1993 roku.

Niyazov kontrolował wszystkie aspekty życia publicznego oraz prywatnego obywateli. Władza wykonawcza, ustawodawcza i sądownicza pozostawały w jego rękach.

W 1999 roku utworzono wyjątkowy status dożywotniego prezydenta, co podkreśliło jego dominację. Wybory odbywały się, jednak tradycyjnie otrzymywał ponad 90% głosów, co budziło wątpliwości co do ich sprawiedliwości.

Turkmenistan w czasach Niyazova był w izolacji międzynarodowej, a organizacje broniące praw człowieka krytykowały go za łamanie swobód obywatelskich. Po jego śmierci w 2006 roku, model rządów autorytarnych pozostał, a nowi przywódcy kontynuowali jego dziedzictwo.

2) Złote pomniki i statuy

image 4

Turkmenistan jest znany z wielu imponujących pomników i statuet, które są symbolem władzy i kultu jednostki. W kraju znajduje się wiele obiektów upamiętniających jego byłego prezydenta, Saparmurata Nijazowa, znanego jako Turkmenbasy.

Jednym z najważniejszych monumentów jest ogromny złoty posąg Turkmenbasy, który obraca się w kierunku słońca, symbolizując jego nieustanną obecność. Monument ten stał się ikoną stolicy, Aszchabadu.

Innym słynnym przykładem jest złoty pomnik owczarka środkowoazjatyckiego, który również podkreśla miłość prezydenta Gurbanguly Berdimuhamedow do tych psów.

Te monumenty są często pozłacane warstwą 24-karatowego złota i znajdują się na monumentalnych marmurowych cokołach. Ich wysoka jakość wykonania przyciąga turystów oraz badaczy interesujących się kulturą i polityką kraju.

Dla wielu obiektów charakterystyczna jest ich ekscentryczność, będąca odzwierciedleniem autorytarnego stylu rządów w Turkmenistanie.

3) Specjały kuchni turkmeńskiej

image 5

Kuchnia turkmeńska odzwierciedla bogatą historię i tradycje tego kraju. Dzięki koczowniczemu stylowi życia, mięso odgrywa kluczową rolę w lokalnej diecie.

Dania mięsne, zwłaszcza z jagnięciny, to podstawowy element posiłków. Wykorzystuje się również mięso gazeli, dzikich ptaków oraz mięso wielbłądów.

Typowym daniem jest „döner”, popularne w regionie Centralnej Azji. Podawane jest w formie cienko krojonego mięsa, często z chlebem i dodatkami.

Kuchnia turkmeńska słynie także z aromatycznych zup, takich jak „manti”, które są pierogami nadziewanymi mięsem.

Ważnym składnikiem są lokalne warzywa, a także zioła i przyprawy, które wzbogacają smak dań.

Turkmenistan charakteryzuje się także różnorodnością pieczywa, którego kilka rodzajów można spotkać na stołach.

Każde z tych dań ma swoje unikalne pochodzenie, często związane z regionalnymi tradycjami i historią życia nomadów.

4) Święto Niepodległości 27 października

Święto Niepodległości Turkmenistanu obchodzone jest 27 października. Data ta upamiętnia ogłoszenie niepodległości kraju od Związku Radzieckiego w 1991 roku.

W dniu tym odbywają się różne uroczystości państwowe. Prezentowane są występy artystyczne, parady oraz ceremonie składania kwiatów pod pomnikami narodowymi.

Obchody mają na celu nie tylko celebrowanie suwerenności, ale także budowanie poczucia jedności wśród obywateli. Jest to czas refleksji nad historią kraju oraz jego przyszłością.

Święto Niepodległości angażuje zarówno władze lokalne, jak i mieszkańców. Uczestnictwo w tych wydarzeniach jest oznaką patriotyzmu i przywiązania do narodowej tożsamości.

W niektórych miastach organizowane są dodatkowe atrakcje, takie jak festyny czy wystawy. Całość ma na celu uczczenie ważnego momentu w historii Turkmenistanu.

5) Gospodarka oparta na gazie ziemnym

Turkmenistan dysponuje jednymi z największych na świecie zasobów gazu ziemnego. Kraj ten jest jednym z czołowych producentów gazu, co znacząco wpływa na jego gospodarkę.

Ponad 90% eksportu Turkmenistanu stanowi gaz ziemny. Główne rynki zbytu to Chiny oraz sąsiednie kraje azjatyckie, co umożliwia krajowi generowanie istotnych dochodów.

Wzrost gospodarczy Turkmenistanu jest ściśle związany z cenami gazu na międzynarodowych rynkach. Wraz ze spadkiem cen, kraj doświadcza problemów finansowych, mimo posiadania ogromnych zasobów surowca.

Rząd zapewnia częściową subsydiowanie kosztów paliwa dla obywateli. Każda osoba otrzymuje znaczną ilość paliwa lub gazu na zakup samochodu.

Ekspansja sektora gazowego nie jest jednak wolna od wyzwań. Przesadna produkcja oraz niegospodarna polityka finansowa mogą utrudniać rozwój kraju.

6) Unikalna religijność i sekty

Turkmenistan jest krajem o zróżnicowanej strukturze religijnej. Dominującą religią jest islam sunnicki, który wyznaje około 93% ludności. Wśród tych grup największą część stanowią Turkmeni.

W kraju istnieją mniejsze społeczności religijne. Oprócz muzułmanów sunnickich, występuje również mniejszość prawosławna, głównie wśród Rosjan. Organizacje religijne w Turkmenistanie funkcjonują w restrykcyjnych ramach narzuconych przez rząd.

Zjawiskowe jest również pojawienie się różnych sekt i ruchów religijnych. Niektóre z nich łączą elementy islamu z lokalnymi wierzeniami i praktykami. Ruchy te często napotykają na trudności związane z formalnym uznaniem przez państwo.

Sekty mogą przyciągać różnorodne grupy ludzi, poszukujących duchowego wsparcia. Władze krajowe zwykle ścisłe monitorują wszelkie nieoficjalne praktyki religijne. W konsekwencji, aktywność takich grup pozostaje w dużej mierze w ukryciu.

7) Surowe zasady dotyczące mediów

Turkmenistan charakteryzuje się surowymi zasadami regulującymi media. Rząd posiada absolutny monopol na media w kraju.

Wszystkie środki przekazu są kontrolowane przez władze, co ogranicza niezależność dziennikarzy i dziennikarstwa.

Władze monitorują działalność mediów, kontrolują drukarnie oraz blokują strony internetowe.

Dodatkowo, stosowane są regulacje dotyczące polityki redakcyjnej. Dziennikarze często działają w atmosferze strachu, co wpływa na jakość informacji przekazywanych opinii publicznej.

Wszystko to prowadzi do ograniczonego dostępu do różnorodnych źródeł informacji dla obywateli.

8) Turkmenbashi – tytuł prezydenta

Tytuł „Turkmenbashi” oznacza „głowę Turkmenów” i był nadawany prezydentowi Saparmuratowi Niyazowowi. Przyjęcie tego tytułu miało znaczący wpływ na jego osobisty kult.

Niyazow rządził Turkmenistanem od 1991 do 2006 roku jako dyktator. Wprowadził różne polityki, które miały na celu umocnienie jego władzy i osobistej legendy.

Tytuł „Turkmenbashi” symbolizuje nie tylko jego pozycję lidera, ale także autorytarne podejście do rządzenia. Niyazow stawiał siebie w centrum życia politycznego kraju.

Efektem tego kultu jednostki były ograniczenia w wolności słowa i brak praw demokratycznych. System polityczny w Turkmenistanie, wciąż kontrolowany przez władzę, odzwierciedla dziedzictwo jego rządów.

Pomimo jego śmierci, tytuł ten nadal wpływa na postrzeganie władzy w kraju. Obecny prezydent, Gurbanguly Berdimuhamedow, kontynuuje praktyki związane z tą tradycją.

9) Historia Jedwabnego Szlaku

Jedwabny Szlak to historyczna sieć szlaków handlowych, która łączyła Wschód z Zachodem. Powstał na początku II wieku p.n.e. i był kluczowym szlakiem wymiany towarów oraz kultury.

Trasa szlaku obejmowała wiele regionów, w tym obszary dzisiejszego Turkmenistanu. Miejsca takie jak Merv i Nysa stały się istotnymi centrami handlowymi oraz kulturalnymi.

Szlak umożliwił transport nie tylko jedwabiu, lecz także przypraw, metali szlachetnych i innych towarów. Dzięki niemu odbywał się transfer idei, religii i technologii.

Z czasem jedwab stał się symbolem luksusu i prestiżu. Szlak przyczynił się do rozwoju cywilizacji, wpływając na sztukę, naukę oraz handel.

W miarę zmieniających się szlaków handlowych, jego znaczenie ewoluowało. Dziś jest wspominany jako przykład współpracy i wymiany międzykulturowej na przestrzeni wieków.

10) Święte konie – Ahaltekinsk

Ahaltekinskie konie są uznawane za jeden z narodowych skarbów Turkmenistanu. Ta wyjątkowa rasa koni gorącokrwistych ma swoje korzenie w regionie Turkiestanu.

Konie te są symbolem piękna i wolności, często występują w turkmeńskich legendach oraz tradycjach. Ahaltekinskie konie odznaczają się elegancją oraz nieprzeciętną wytrzymałością.

Są wykorzystywane do różnych celów, w tym w zawodach jeździeckich oraz jako zwierzęta reprezentacyjne. Ich wizerunek można znaleźć na godle i walucie Turkmenistanu.

Osoby związane z kulturą turkmeńską traktują je niemal jak święte stworzenia. Kultura Ahaltekinskich koni skupia się na harmonii między ludźmi a naturą.

Dziś ich hodowla ma miejsce nie tylko w Turkmenistanie, ale także w Rosji oraz w niektórych krajach europejskich. Rasa ta cieszy się sympatią za swoją urodę i niezwykłe cechy użytkowe.

Kultura i tradycje

Kultura Turkmenistanu jest bogata i zróżnicowana, z silnym naciskiem na rzemiosło oraz tradycje świąteczne. Elementy te odzwierciedlają zarówno historyczne wpływy, jak iciekawe obrzędy codzienne.

Rzemiosło i sztuka

Rzemiosło w Turkmenistanie jest znane z wysokiej jakości wykonania oraz użycia tradycyjnych technik. Tkaniny to jeden z kluczowych aspektów kultury. Produkcja dywanów turkmeńskich, znanych z bogatych wzorów i intensywnych kolorów, jest szczególnie ceniona zarówno w kraju, jak i za granicą.

Rzemieślnicy tworzą również przedmioty z ceramiki, w tym naczynia zdobione specyficznymi motywami. Biżuteria wykonana z metali szlachetnych, jak srebro i złoto, często posiada regionalne wzory, które odzwierciedlają tożsamość etniczną.

Zarówno sztuka ludowa, jak i bardziej współczesne formy wyrazu znajdują uznanie w lokalnych społecznościach.

Święta i obrzędy

Turkmenistan obchodzi około 33 świąt rocznie, które łączą tradycję z nowoczesnością. Do najbardziej znaczących należy Nowy Rok (Gurban Bayrami), kiedy to rodziny gromadzą się, aby wspólnie świętować, spożywać tradycyjne potrawy i składać sobie życzenia.

Wielkanocniejsi (Furman Bayram) to inna ważna okazja, która zazwyczaj wiąże się z wystawianiem prezentacji jeździeckich oraz tradycyjnymi zawodami.

Wiele z tych świąt ma również głębokie znaczenie duchowe, a obrzędy, takie jak modlitwy oraz nasiadówki, są wskazówką na temat lokalnych norm i wartości. Ceremonie często zawierają elementy muzyki i tańca, co dodatkowo wzbogaca ich atmosferę.

Udostępnij artykuł
Dodaj komentarz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *