Łódź – miejsce styku trzech kultur

Łódź to trzecie pod względem liczby ludności miasto w Polsce, bowiem liczy ponad 740 tys. mieszkańców. Poza tym jest niezwykłym miastem o 650 – letniej historii, dawniej będącym wielkim ośrodkiem przemysłowym kraju, w którym mieszkali najwięksi polscy, niemieccy i żydowscy przedsiębiorcy. To zderzenie trzech kultur jest widoczne w budownictwie, dawnych fabrykach, cmentarzach i kultywowanych tradycjach. Dzisiejsza Łódź to centrum przemysłu włókienniczego, chemicznego, maszynowego, elektrotechnicznego, spożywczego, papierniczego, wyrobów skórzanych, pasmanteryjnych, materiałów budowlanych oraz inwestycji kapitału zagranicznego.

Kojarzona jest z Państwową Wyższą Szkołą Filmową, Telewizyjną i Teatralną, gdzie swoje pierwsze kroki stawiali m.in.: Jan Machulski, Andrzej Wajda, Krzysztof Kieślowski i Roman Polański. Za centrum kulturalne miasta uważa się ciąg ulic: Piłsudskiego – Piotrkowska – Kościuszki/Zachodnia, aż do Pałacu Poznańskiego i znajdującej się za nim Manufaktury, niegdysiejsze tereny imperium włókienniczego fabrykanta Izraela Poznańskiego. Na tym terenie rokrocznie odbywa się kilkadziesiąt festiwali, funkcjonuje kilkadziesiąt placówek muzealnych, wiele teatrów, Filharmonia, kina, galerie sztuki oraz salony mody.

Łódź obfituje w przepiękne monumentalne pałace, pośród których najważniejszym jest Pałac Poznańskich przy ul. Ogrodowej, gdzie dziś mieści się siedziba Muzeum Historii miasta Łodzi, a o bogactwie tego budynku może świadczyć przydomek „łódzki Luwr”. Równie piękny, choć mniejszy jest XIX-wieczny Pałac Scheiblerów przy Piotrkowskiej wzbogacony o osiem pilastrów. Inne warte obejrzenia siedziby przemysłowców, to Pałac Karola Poznańskiego przy Gdańskiej – dziś siedziba Akademii Muzycznej, Pałac Edwarda Herbsta przy Przędzalnianej, dziś Muzeum Sztuki, Pałac Juliusza Heinzla w Łagiewnikach i wiele innych. Ta tendencja zaowocowała niezwykłymi gmachami o ogromnych salach, wielkich schodach i niezwykłym bogactwie detali dekoracyjnych.

Łódź znana jest przede wszystkim z przemysłu włókienniczego, dlatego najważniejszymi i najbardziej spektakularnymi zabytkami miasta są dawne fabryki. Wiele z nich zostało wyburzonych, niektóre przekształcono w nowoczesne kompleksy handlowo-rozrywkowe. Jednym z nich jest znajdująca się w budynkach dawnych zakładów Izraela Poznańskiego Manufaktura. Dziś znajduje się tam galeria handlowa, kina, restauracje, a na centralnym placu w okresie lata organizowana jest plaża i różnego typu imprezy rozrywkowe. Manufaktura to nie tylko miejsce zakupów, ale również centrum rozrywki i kultury. Na terenie obiektu znaleźć można Muzeum Sztuki MS2 i Muzeum Fabryki oraz Muzeum Miasta Łodzi, gdzie można poznać ciekawą historię fabryki. Dodatkowo, znajduje się tutaj wiele form rozrywki, takie jak lodowisko zimą, plaża latem, ścianka wspinaczkowa, kręgielnia, czy laser tag. Hotel w Manufakturze w Łodzi (https://www.loom.com.pl/) oferuje gościom wygodne zakwaterowanie w samym sercu tej rozrywkowej dzielnicy miasta. 

Odrestaurowana fabryka Józefa Balle przy Sienkiewicza stanowi dziś własność redakcji gazety i łódzkiego radia. Fabryka Wyrobów Bawełnianych Braci Stolarow przy Rzgowskiej częściowo została przebudowana i oddana szkole wyższej oraz kilku bankom. Przepiękna przędzalnia Ferdynanda Goldnera przy Rewolucji służy szkole WSHE, a fabrykę Towarów Bawełnianych Juliusza Kindermana przekształcono w obiekt hotelowy. Jedna z bardziej znanych Biała Fabryka Ludwika Geyera przy ulicy Piotrkowskiej mieści obecnie Muzeum Włokiennictwa.

Będąc w łodzi nie można zapomnieć o Księżym Młynie. Ten ogromny kompleks mieszczący dawniej zakłady Scheiblerów dziś służy nie tylko celom gospodarczym, ale po długich sporach postanowiono odnowić go i przekształcić na luksusowe mieszkania. Trzy zespoły fabryczne obejmują szereg budynków przemysłowych, magazyny, budynki administracji, szpital oraz kilkadziesiąt domów robotniczych.

Poza tym w Łodzi warto tez odwiedzić kilka kościołów. Na Piotrkowskiej znajduje się monumentalna Archikatedra św. Stanisława Kostki. Inne świątynie warte obejrzenia, to XIX-wieczny Kościół WNMP – na Placu Kościelnym Starego Miasta w Łodzi – został wybudowany w 1888 r. w stylu neogotyckim i należy do najstarszej łódzkiej parafii powstałej w połowie XIV w. W podziemiach kościoła znajduje się krypta Stanisławy Leszczyńskiej, bohaterskiej pielęgniarki z Oświęcimia. Na tyłach świątyni można odnaleźć pozostałości po najstarszym cmentarzu łódzkim. Poza nim na uwagę zasługuje jeszcze neoromański Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża z charakterystyczną, przykrytą kopułą wieżą, bazylikowy Kościół Matki Boskiej Zwycięskiej, monumentalny Kościół Świętej Teresy i jedna z najpiękniejszych cerkwi Sobór św. Aleksandra Newskiego.

Zabytki łódzkie nie są położone jedynie w centrum miasta. Przykładem jest kościół św. Wojciecha położony na Chojnach. Jest to neogotycka świątynia, która posiada dwie wieże nierównej wysokości, co bardzo upodabnia świątynię do kościoła Mariackiego w Krakowie. Wewnątrz znajduje się cudowny obraz MB Chojeńskiej, namalowany na modrzewiowej desce w latach 1600 – 1620. Naprzeciw kościoła, w parku, stoi dworek szlachecki rodziny Górskich z XVIII w.

Zabytki świeckie reprezentuje ratusz na Placu Wolności, który posiada niedużą wieżyczkę, na szczycie której znajduje się zegar i dzwonnica, wygrywający słynną Prząśniczkę. Uchodzi za najstarszy i najcenniejszy zabytek architektury klasycystycznej w Łodzi, był jednym z pierwszych obiektów murowanych w mieście. Ciekawostką są także dziesiątki willi, dworków i domów mieszkalnych, budynki szpitalne oraz jedno z pierwszych w Polsce nowoczesne Osiedle im. Józefa Montwiłła – Mareckiego.